دلیل استفاده از نمایش خلاق در کلاس درس چیست؟
20 مهر 1384
ترجمه: پروین قائمی
تئاتر، اصالتاً نوعی هنر مبتنی بر همکاری جمعی است. نویسندگان، کارگردانان، هنر‌پیشگان، موسیقیدانها، طراحان، معماران و امثال آنها، همه با هم در خدمت خلق تئاترند. از آنجا که مدارس و سازمانهای هنری، پیوسته برای دستیابی به شیوه‌های آموزشی گوناگون تلاش می‌کنند و فعالانه کودکان را از طریق برنامه‌های درسی، در فعالیتهای نمایشی درگیر می‌‌سازند، نمایش خلاق در کلاس درس می‌‌تواند همۀ این شیوه‌ها را به‌شکلی طبیعی و مؤثر، با یکدیگر ترکیب کند. شاگردان باید بتوانند در زمینۀ مهارتهای تجسمی، خلاقیت، اجرا و نقد صحنه‌های نمایشی، از پس وظایف گوناگون بربیایند و کارهای زیادی انجام دهند. در کتاب نمایشهای خلاق: هنری برای کودکان، نوشتۀ جرالدین برین سیکسGeraldine Brain Siks) )، یکی از نخستین مجریان نمایش خلاق، چنین می‌‌خوانیم: «تجربه‌های خلاق، مهیج، ضروری و نمایشی در خدمت یادگیری مستمر است».
هاوارد گاردنرHoward Gardner) )، استاد علوم شناختی و تعلیم و تربیت دانشکدۀ علوم تربیتی دانشگاه هاروارد، در تحقیق ارزشمند خود، به «هوشهای چندگانه» اشاره و آنها را بدین صورت فهرست‌بندی می‌‌کند: زبانی/کلامی، منطقی/ریاضی، فضایی/بصری، موسیقایی/ریتمیک، بدنی/حرکتی، درون‌فردی، میان‌فردی، (ناتورالیستی، اگزیستانسیالیستی/معنوی). فعالیتها و کار صحنه‌ای نمایش خلاق مستلزم استفاده از زبان گفتار، بداهه‌گویی، مهارتهای تجسمی، تفکر هندسی، حفظ متون و توانایی همکاری با دیگران، ذوق موسیقایی و ریتم و شناخت بدن و توانایی استفاده از آن برای انتقال افکار و احساسات [به دیگران] است.
بنجمین بلوم (Benjamin Bloom)، روانشناس تربیتی و استاد دانشگاه شیکاگو و نویسندۀ همکار در کتاب رده‌بندی اهداف آموزشی، بر تقویت تواناییهای حل مسئله و مهارتهای سطحِ بالاتر تکیه و آنها را به شرح زیر فهرست می‌‌کند: آگاهی، درک، کاربرد، تحلیل، ترکیب و ارزیابی. نمایش خلاق، این‌گونه مهارتها را تقویت می‌‌کند. دانش‌آموزان هنگام خلق صحنه‌های مبتنی بر بداهه و شرکت در آنها و اقتباس داستانهای گوناگون برای اجرای نمایش، باید شخصیتها را نامگذاری کنند، طرح نمایشنامه را تشخیص دهند، بداهه‌سازی کنند (گفت‌وگوها و صحنه‌های نمایش را مجدداً بیان و تنظیم کنند)، صحنه‌های خود و یکدیگر را ارزیابی و نقد کنند (اجزا را که کل کار را دربرمی‌گیرد تحلیل کنند)، دربارۀ صحنه‌های خود مجدداً بیندیشند، آنها را تمرین و با توجه به تغییرات و بازنویسیها، مجدداً اجرا کنند. بسیاری از شیوه‌های آموزشی و مهارتهای فکری سطح بالاتر را می‌‌توان در درس نمایش خلاق به‌کار گرفت ... که این بسیار مفرح است!
